Dienstbaar aan de wereldkerk (1)

Vorming voor elke dag

God en de kerk

De Heere Jezus had al de landen van de wereld voor ogen, toen Hij de discipelen uitzond om Zijn getuigen te zijn. Inmiddels zijn alle zes continenten bereikt met het Evangelie. Dit is niet allereerst het werk van mensen, maar dat van de Heere Zelf. We spreken over ‘missio Deï’; God doet het Woord verbreiden op de aarde.

Zending vormt niet het initiatief van enkele goedwillende mensen, die zich verenigingen. Hoewel zendingsorganisaties in de geschiedenis met zegen zending bedreven, ligt de eerste opdracht tot zending bij de kerk. De bekende zendingstheoloog dr. J.H. Bavinck (1895-1964) benadrukt dit: ‘In de lijn der Schrift is het volstrekt duidelijk, dat het de Kerk is, het lichaam van Christus, die het orgaan vormt, waardoor en waarin de verheerlijkte Christus zijn grote verlossingswerk aan de wereld openbaren wil.’

Verandering

Voetius (1589-1676) hanteerde een drieslag als het gaat om het bedrijven van zending: Bekering van de heidenen, planting van kerken en glorie aan Gods genade. Deze opdracht is in de afgelopen eeuwen door zendelingen met zegen uitgevoerd. Op alle continenten vinden we gelovige christenen, die in hun eigen taal de grote werken van God verkondigen. De Heere hield woord. Zijn Evangelieboodschap ging wervend door de wereld.

Waar het Woord kracht doet, raakt dit geheel het leven. Volken die in aanraking komen met de Bijbelse boodschap, blijven niet wie ze waren. Soms betekent het dat gewoonten moeten veranderen en zeden in het licht van de Schrift anders worden beoordeeld dan voorheen. De boodschap raakt heel de mens en zijn levenshouding.

Dr. J.H. Bavinck stelde daarom: ‘Christus zelf neemt het leven van de volkeren in Zijn bezit, het verminkte, het verwrongene, het ontaarde vernieuwt en herstelt Hij, Hij vult elk ding, elk woord, elk gebruik met een nieuwe gedachte en een nieuwe gerichtheid. Dat is geen ‘aanpassing’, geen ‘accommodatie’, het is in wezen de rechtmatige in-bezit-neming door Hem, aan wie alle exousia, alle macht in hemel en op aarde geschonken is.’

Fasen

We bevinden ons niet meer in de eerste eeuw na Christus, toen de apostelen het Evangelie verkondigden. Door de eeuwen heen zien we veranderingen optreden. Met dat het Woord breder verspreid raakt over de wereld, verandert de zending in haar benaderingswijze.

Bavinck vat de zendingsgeschiedenis samen in vijf fasen:

1. De oudste periode is die van de na-apostolische tijd. Zending rust in het spontane getuigenis van alle gemeenteleden.
2. De tweede periode zet in zodra het christendom staatsreligie wordt. Het cultuurvraagstuk dringt zich dan sterk naar voren. Vreemde volken tracht men in te lijven in het ‘corpus christianum’.
3. De derde periode is die van het piëtisme en aanverwante stromingen. Men keert terug op het korte front: de eenvoudige verkondiging van de boodschap. Er speelt een sterker eschatologisch element dan dat eerder het geval was.
4. In de vierde periode beseft men dat ook volksopbouw en cultuur om antwoorden vragen, juist daar waar het gaat om niet-christelijke religies.
5. De vijfde periode wordt gekenmerkt door een meer oecumenische visie op het zendingswerk. De jonge kerken worden meer betrokken en gevoelen zelf ook hun verantwoordelijkheid.